ოსტეოქონდროზი - ეხება დაავადებებს, რომლებიც დაფუძნებულია დეგენერაციულ-დისტროფიულ პროცესებზე, რომლებიც გავლენას ახდენენ მალთაშუა დისკებზე, ისევე როგორც ზურგის სვეტის სხვა სტრუქტურულ ელემენტებზე: ხერხემლის სხეულები, მალთაშუა სახსრები, ლიგატები, მყესები.
გულმკერდის ხერხემლის ოსტეოქონდროზი პათოლოგიის იშვიათი ფორმაა. ეს განპირობებულია ჩონჩხის ზედა ნაწილის ანატომიური სტრუქტურის თავისებურებებით. გულმკერდის ხერხემალი, რომელიც შედგება 12 ხერხემლისგან, უკავშირდება ნეკნებს, რომლებიც წინა ბოლოებით ერწყმის მკერდს. ხისტი და გამძლე ჩარჩო - გულმკერდი იცავს სასიცოცხლო მნიშვნელობის ორგანოებს (გულს, ფილტვებს) დაზიანებისგან.
ასეთი ჩონჩხის სტრუქტურა არა მხოლოდ ზღუდავს ხერხემლის ამ სეგმენტის მობილურობას, არამედ იცავს მას ფიზიკური აქტივობის უარყოფითი გავლენისგან, ხოლო მალთაშუა დისკებს ნაადრევი განადგურებისგან.
მალთაშუა დისკები არის ხრტილოვანი შრეები ხერხემლიანებს შორის, რომელიც შედგება ცენტრალური ნაწილისგან - გელის მსგავსი ბირთვი და ბოჭკოვანი ანულუს-კაფსულა.
მალთაშუა დისკები უზრუნველყოფენ ხერხემლის სტაბილურობას ვერტიკალურ დატვირთვაზე, მოქმედებს როგორც ამორტიზატორი სიარულის, სირბილის, ხტუნვის დროს და ხერხემლის სხვა სახსრებთან ერთად უზრუნველყოფს ხერხემლის მობილობას და მოქნილობას.
გულმკერდის ოსტეოქონდროზის განვითარება
ოსტეოქონდროზის დროს უარესდება სისხლით მომარაგება, ირღვევა წყლის, გლუკოზის და ამინომჟავების ტრანსპორტირება პულპოსუსის ბირთვში, რომლებიც აუცილებელია მისთვის წყლის დამაკავშირებელი ნახშირწყლების სინთეზისთვის. ბირთვი შრება, გელისმაგვარი სტრუქტურა იქცევა ბოჭკოვანი, რის შედეგადაც იკარგება მისი გაზაფხულობის და დარტყმის დატენვის უნარი. დატვირთვა მოდის ბოჭკოვან რგოლზე და ხერხემლიანებზე, რომლებიც დაზიანებულია. ფიბროზულ რგოლზე ჩნდება მიკრობზარები, მისი ბოჭკოები დაჭიმულია და ვეღარ იკავებს პულპოსუსის ბირთვს, რომელიც იწყებს გამოძვრას ხერხემლის არხისკენ – დისკის პროტრუზია. ბოჭკოვანი რგოლის რღვევისას წარმოიქმნება მალთაშუა თიაქარი.
დაავადების გამომწვევი მიზეზები
40-45 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებში გულმკერდის ოსტეოქონდროზი ვითარდება სხეულის ბუნებრივი დაბერების გამო. ეს გამოიხატება ხრტილისა და ძვლოვანი ქსოვილის რეგენერაციის პროცესების შენელებით, კოლაგენის გამომუშავების შემცირებით, რის გამოც ხერხემლის ლიგატური აპარატის ელასტიურობა და სიმტკიცე შენარჩუნებულია.
უფრო ახალგაზრდა ასაკში გულმკერდის რეგიონის ოსტეოქონდროზის სწრაფი პროგრესირება ხდება იმ პათოლოგიების ფონზე, რომლებიც უარყოფითად მოქმედებს ხერხემლის ხრტილისა და ძვლოვანი ქსოვილის მდგომარეობაზე.
- შემაერთებელი ქსოვილის სისტემური დაავადებები: რევმატოიდული ართრიტი, სკლეროდერმია.
- ენდოკრინული პათოლოგიები: შაქრიანი დიაბეტი, ჰიპოთირეოზი.
- პოზის თანდაყოლილი და შეძენილი ანომალიები: კიფოზი, სქოლიოზი.
- სტატიკური და დინამიური დატვირთვების გრძელვადიანი ზემოქმედება.
- მემკვიდრეობითი მიდრეკილება ხრტილის სისუსტისადმი.
- გულმკერდის ხერხემლის ტრავმული დაზიანება.
უსიცოცხლო ცხოვრების წესმა, არაჯანსაღი კვებამ, სიმსუქნემ, ორგანიზმში ვიტამინებისა და მიკროელემენტების დეფიციტმა შეიძლება გამოიწვიოს დისკების ნაადრევი განადგურება.
პათოლოგიის ხარისხები
რაც უფრო დეფორმირებულია დისკები და ხერხემლიანები, მით უფრო გამოხატულია კლინიკური გამოვლინებები.
გულმკერდის ოსტეოქონდროზის დროს მალთაშუა დისკების განადგურების ეტაპები:
ვდგამ. დისკი თანდათანობით იწყებს ნგრევას იმის გამო, რომ პულპოსუსის ბირთვს არ შეუძლია შეინარჩუნოს ტენიანობა, რომელიც აუცილებელია მისი ქსოვილების აღსადგენად. ბოჭკოვანი რგოლი დაფარულია ბზარებით. პაციენტი განიცდის პერიოდულ დისკომფორტს მკერდში ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ.
II ეტაპი. დისკის განადგურება გრძელდება, ბოჭკოვანი რგოლის ბოჭკოები სტრატიფიცირებულია, პულპოზის ბირთვი გადადის დისკის ზედაპირზე წარმოქმნილ ღრმა ბზარში. მცირდება დისკის სიმაღლე, იზრდება ხერხემლის მობილურობა. დაზიანებული სეგმენტის მიდამოში ზურგის კუნთები რეფლექსურად იძაბება, ცდილობს შეზღუდოს გულმკერდის რეგიონის მობილურობა. ტკივილი ზომიერია.
III ეტაპი. თუ ბოჭკოვანი რგოლის მთლიანობა დარღვეულია, პულპოზის ბირთვი ხვდება ხერხემლის არხში მალთაშუა თიაქრის წარმოქმნით. ხდება ზურგის ტვინის სტრუქტურების შეკუმშვა: ნერვული ბოჭკოები, სისხლძარღვები. დეფორმირებულია ხერხემლის სხეულებიც, შეინიშნება ძვლოვანი ქსოვილის წარმონაქმნები ოსტეოფიტების სახით. ტკივილი ხდება მუდმივი, მცირდება მოძრაობის დიაპაზონი გულმკერდის არეში.
IV ეტაპი. გულმკერდის ოსტეოქონდროზის დასკვნით ეტაპზე დეგენერაციული პროცესის ნიშნები შეინიშნება ხერხემლის დაზიანებული სეგმენტის მიმდებარე ლიგატებზე, კუნთებსა და სხვა ქსოვილებზე. მალთაშუა დისკების ხრტილი იცვლება ნაწიბუროვანი ქსოვილით. ოსტეოართრიტი ვითარდება სხვა ხერხემლის სახსრებში. კლინიკური სურათი მრავალფეროვანია და დამოკიდებულია დისკების დაზიანების ხარისხზე და თიაქრის მდებარეობაზე.
თუ მოხდა ზურგის ტვინის შეკუმშვა, ვითარდება რადიკულური სინდრომი, მიელოპათია და სხვა შეუქცევადი შედეგები, რაც პაციენტს ინვალიდობამდე მიჰყავს.
თუ პრობლემური დისკი დაფარულია ბოჭკოვანი ქსოვილით და მიმდებარე ხერხემლიანები შერწყმულია, ამან შეიძლება დაავადება გადაიტანოს სტაბილური რემისიის ფაზაში, მაგრამ ზურგის სვეტის ფუნქციების ნაწილის დაკარგვით, რომელიც ხდება უმოძრაო მიდამოში. დაზარალებული სეგმენტი.
IV ეტაპი. ეს არის დაავადების ბოლო ეტაპი. მალთაშუა დისკების ხრტილს ცვლის შემაერთებელი ქსოვილი, ხერხემლის მიმდებარე სეგმენტები ერთვება პათოლოგიურ პროცესში. სახსრები ერთად იზრდება, ხდება უმოძრაო (ანკილოზი). პაციენტის მდგომარეობა მძიმეა: ძლიერი ტკივილი არა მარტო კისერში, არამედ მკლავებში, გულმკერდის არეში, მხრის პირებს შორის, ცერებროვასკულური ავარიის ნიშნები, მგრძნობელობის დარღვევა. ეს არის სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ინსულტი.
მკურნალობის წარმატება 90%-ით დამოკიდებულია ექიმის გამოცდილებაზე და კვალიფიკაციაზე.
ექიმის უფასო კონსულტაცია და დიაგნოსტიკა
- ქიროპრაქტორი
- ვერტებროლოგი
- ოსტეოპათი
- ნევროლოგი
ექიმთან კონსულტაციისას ტარდება მთელი ხერხემლისა და თითოეული სეგმენტის საფუძვლიანი დიაგნოსტიკა. ექიმები ზუსტად განსაზღვრავენ, რომელი სეგმენტები და ნერვული ფესვებია ჩართული და იწვევს ტკივილის სიმპტომებს. კონსულტაციის შედეგების საფუძველზე ინიშნება მკურნალობის დეტალური რეკომენდაციები და საჭიროების შემთხვევაში დამატებითი დიაგნოსტიკა.
გულმკერდის ოსტეოქონდროზის ნიშნები და სიმპტომები
გულმკერდის ხერხემლის ოსტეოქონდროზის სიმპტომები ხშირად ცდება სხვა დაავადებების კლინიკურ სურათში. ეს გამოწვეულია იმით, რომ როდესაც ხერხემლის ფესვები შეკუმშულია, ირღვევა იმ ორგანოების ფუნქციები, რომლებსაც ისინი ანერვიულებენ. დარღვეულია კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის, ღვიძლის, პანკრეასის, გულის მუშაობა.
ტკივილი გულმკერდის არეში არ არის მკაფიოდ ლოკალიზებული, შეიძლება მიეცეს მკლავებს, ნეკნებს, საყელოს, მხრის პირს, მუცელს. ოსტეოქონდროზის დროს ტკივილის ბუნებით ისინი წააგავს სტენოკარდიის, მწვავე პანკრეატიტის ან ქოლეცისტიტის შეტევებს.
ხშირად, მხრის პირებს შორის ტკივილს თან ახლავს ჰაერის ნაკლებობის შეგრძნება, რასაც ბევრი მიიჩნევს გულის შეტევად.
ზურგის ფესვების მნიშვნელოვანი და გახანგრძლივებული შეკუმშვით ვითარდება მძიმე ნევროლოგიური პათოლოგია მოტორული და სენსორული დარღვევებით. კონკრეტულად, დარღვევების ლოკალიზაცია დამოკიდებულია იმაზე, თუ რომელი გულმკერდის ხერხემლის მახლობლად დაზარალდა ნერვული ფესვი.
ტკივილისა და მგრძნობელობის ზონა იცვლება დაბუჟების სახით, ვრცელდება კისრიდან, მხრის პირებიდან, ნეკნებიდან, მკერდიდან მუცელამდე.
დაავადების დიაგნოსტიკის პრინციპები
ოსტეოქონდროზის დიაგნოზი მოიცავს შემდეგ ნაბიჯებს:
- ანამნეზის კრებული.
- კლინიკური გამოკვლევა ნევროლოგიური მდგომარეობის შეფასებით.
- ფუნქციური ტესტები.
- ინსტრუმენტული მეთოდები: რენტგენი, მაგნიტურ-რეზონანსული და კომპიუტერული ტომოგრაფია.
გამოკვლევის მნიშვნელოვანი ეტაპია დიფერენციალური დიაგნოზი. გულმკერდის ხერხემლის ოსტეოქონდროზის სიმპტომები ხშირად „შენიღბულია" გულის, კუჭის, ფილტვების დაავადებებში, ამიტომ სწორი დიაგნოზისთვის ინიშნება კვლევის დამატებითი მეთოდები.
მკურნალობა
გულმკერდის ხერხემლის ოსტეოქონდროზის ნიშნების მქონე პაციენტების უმეტესობას კონსერვატიული მკურნალობა სჭირდება. ქირურგიული მკურნალობა ტარდება მხოლოდ განსაკუთრებით მძიმე შემთხვევებში, როდესაც თიაქრის გამო ხერხემლის არხი საგრძნობლად ვიწროვდება და ზურგის ტვინი ექვემდებარება მძიმე შეკუმშვას.
ოსტეოქონდროზის სამკურნალო თანამედროვე კლინიკებში გამოიყენება არაქირურგიული ავტორის მეთოდები, რომლებიც საშუალებას იძლევა არა მხოლოდ მწვავე პერიოდში ტკივილის აღმოფხვრა, არამედ ხერხემლის მდგომარეობის სტაბილიზაცია, გართულებების განვითარების თავიდან აცილება. თითოეული პაციენტისთვის, პათოლოგიის სიმძიმის მიხედვით, არჩეულია მკურნალობის ტაქტიკა.
გულმკერდის ოსტეოქონდროზი: ხერხემლის სიმპტომები და მკურნალობა თანამედროვე კლინიკაში
ოსტეოქონდროზის მედიკამენტური თერაპიის მიზნები:
- ბლოკირების ტკივილის სინდრომი.
- შეამცირეთ ანთება.
- მეტაბოლური პროცესების ნორმალიზება.
- სისხლის მიწოდების გაუმჯობესება.
- კუნთების სპაზმის მოხსნა.
გამოყენებული მედიკამენტები: ანესთეტიკები, ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები, სტეროიდული ჰორმონები, მიორელაქსანტები, B ვიტამინები.
თანამედროვე სამედიცინო ცენტრებმა გააუმჯობესეს მანუალური თერაპიის კლასიკური მეთოდები, დაემატა ელექტროფორეზი და ფოტოდინამიკური ლაზერული თერაპია თერაპიული ეფექტის გასაძლიერებლად.
თერაპია მოიცავს:
- რბილი მანუალური ტექნიკა, რომელიც მოქმედებს ფიზიოლოგიურ დონეზე და საშუალებას გაძლევთ წარმატებით აღმოფხვრას ხერხემლის დაჭიმული ნერვული ფესვები.
- მრავალკომპონენტიანი ელექტროფორეზი არის სამედიცინო პროცედურა, რომლითაც სამკურნალო ნივთიერება პირდაპირ ხვდება დაზიანებაში.
- ლაზერული თერაპია. ლაზერული გამოსხივების ზემოქმედებით, ხერხემლის დაზიანებული სეგმენტის მიდამოში კანზე დატანილი წამალი აღწევს 10-15 სმ სიღრმეში და აქვს ტკივილგამაყუჩებელი და ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება უჯრედულ დონეზე.
პარავერტებრული ბლოკადა არის საანესთეზიო საშუალების შეყვანის მეთოდი დაზიანებული ნერვული ფესვების მიდამოში, რაც ხელს უწყობს ტკივილის სწრაფად აღმოფხვრას, შეშუპების, ანთების შემცირებას და სისხლის მიწოდების გაუმჯობესებას.
დარტყმითი ტალღის თერაპია, რომლის დროსაც გარკვეული სიხშირის აკუსტიკური ვიბრაცია იწვევს დენის მასაჟის მსგავს ეფექტს. პროცედურის თერაპიული ეფექტი მდგომარეობს ტკივილგამაყუჩებელ ეფექტში და ქსოვილების რეგენერაციის გაძლიერებაში.
ფიზიოთერაპიული ვარჯიშები, ზურგის კუნთების გაძლიერება, ხელს უწყობს ბუნებრივი ძლიერი კორსეტის ფორმირებას, რომელიც შეინარჩუნებს ხერხემალს სწორ ანატომიურ მდგომარეობაში.
პროფესიონალურ კლინიკაში გულმკერდის ხერხემლის ოსტეოქონდროზის მკურნალობის მრავალწლიანი გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ თერაპიის სწორი და ყოვლისმომცველი მიდგომით ქრება სიმპტომები, რომლებიც ართულებს პაციენტის სიცოცხლეს, რაც ხელს უშლის პათოლოგიური პროცესის შემდგომ პროგრესირებას.